Thị trường Trung Quốc, Nông sản của Việt Nam có thua Thái Lan?

Vì sao số lượng trái cây, nông sản của Thái Lan được xuất chính ngạch sang thị trường Trung Quốc nhiều gấp đôi so với trái cây, nông sản Việt Nam? Đây là thông tin được các phóng viên, báo chí được đưa ra với lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong cuộc họp mới đây. Cùng xuất qua cửa khẩu phía Bắc của Việt Nam, nhưng tần suất kiểm tra của Trung Quốc với nông sản Thái Lan lại ít hơn, nhanh hơn nông sản Việt. Vậy tại sao lại có sự chênh lệch này?

Thông tin về vấn đề này, ông Hoàng Trung – Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) – cho biết, số lượng các loại trái cây của Thái Lan xuất khẩu sang Trung Quốc theo diện chính ngạch và có ký kết Nghị định thư nhiều hơn chúng ta vì Thái Lan đã tiến hành đàm phán với Trung Quốc trước chúng ta cả một thời gian dài. Tuy nhiên, phải đến tận gần năm 2000, sau khi Việt Nam chính thức tham gia vào Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) thì mới bắt đầu tiến hành đàm phán cho các sản phẩm.

Ông Hoàng Trung cũng cho biết rằng, nếu so sánh trong 5 năm gần đây về tốc độ đàm phán để ký nghị định thư với Trung Quốc, Việt Nam không thua kém, thậm chí nhanh hơn Thái Lan. Tuy nhiên, với mặt hàng sầu riêng, số lượng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói của Thái Lan cao hơn rất nhiều so với Việt Nam, điều này cũng góp phần giải thích lý do tại sao số lượng trái cây và nông sản của Thái Lan được xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều hơn gấp đôi so với Việt Nam.

Ông Hoàng Trung cũng thông báo rằng, sau một năm ký nghị định thư xuất khẩu sầu riêng với Trung Quốc, Việt Nam đã có gần 300 mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói được phía Trung Quốc chấp thuận, và hơn 400 hồ sơ khác đang được phía Trung Quốc lên kế hoạch kiểm tra trong tương lai. Trong khi đó, Thái Lan đã có hàng chục ngàn mã số vùng trồng cho mặt hàng sầu riêng của họ.

Về thủ tục kiểm tra nông sản nhập khẩu, theo ông Hoàng Trung, phía Trung Quốc quy định mỗi lô hàng nhập khẩu vào nước này thì cán bộ kiểm dịch, hải quan sẽ lấy mẫu theo tỷ lệ 2% số hàng. Sau một năm nếu không có vi phạm hoặc cảnh báo, tỷ lệ lấy mẫu sẽ giảm xuống 1%. Nếu hàng hóa được làm tốt hơn, thậm chí chỉ kiểm tra bên ngoài mà không cần lấy mẫu. Điều này có nghĩa là nếu chúng ta thực hiện tốt và kiểm soát tốt mà không vi phạm, tần suất kiểm tra và lấy mẫu sẽ giảm dần.

Ông Hoàng Trung cũng giải thích về vấn đề tại sao các loại trái cây của Thái Lan xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc nhiều hơn Việt Nam. Theo ông, trong 5 năm gần đây, tốc độ ký Nghị định thư với Trung Quốc của Việt Nam không thua kém, thậm chí còn nhanh hơn so với Thái Lan đối với những loại trái cây và sản phẩm cần đàm phán chính thức để ký Nghị định thư.

Đối với sầu riêng, Việt Nam mới ký Nghị định thư với Trung Quốc để xuất khẩu sầu riêng được 1 năm nên số liệu vẫn đang được cập nhật để có tính chính xác. Hiện tại, đã có gần 300 mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói và gần 400 hồ sơ liên quan đến mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói được chuyển sang Trung Quốc. Trung Quốc đã tiếp nhận và lên kế hoạch kiểm tra trực tuyến cho những thông tin này.

Trước đó, để tăng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng và rau quả nói chung tại thị trường Trung Quốc, ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam – đã nhiều lần kiến nghị cơ quan chức năng tăng cường đàm phán với phía Trung Quốc để cấp phép thêm mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói cho trái cây và đặc biệt là sầu riêng.

“So với Thái Lan với con số 20.000 mã vùng trồng, 2.000 mã cơ sở đóng gói… sầu riêng thì con số hiện nay của Việt Nam với 246 mã số vùng trồng là quá khiêm tốn. Chúng ta khó có thể tiêu thụ hết sản lượng sầu riêng của Việt Nam với diện tích 110.000 ngàn ha, sản lượng hơn triệu tấn/năm”, ông Đặng Phúc Nguyên chia sẻ.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, đang lo ngại về tình hình sầu riêng trong ngành hàng xuất khẩu. Trong bối cảnh số lượng sầu riêng ngày càng tăng, với mức tăng trưởng trung bình 10% mỗi năm do mở rộng diện tích trồng mới, ông lo ngại rằng năm nay có thể xảy ra hiện tượng “thắt cổ chai” trong ngành hàng sầu riêng. Điều này đề cập đến việc có hàng sầu riêng nhưng không đủ hoặc hết quota xuất khẩu.

Ông cũng đề xuất rằng ngành Bảo vệ thực vật – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần bố trí đủ cán bộ để kiểm tra, hướng dẫn và tư vấn cho các nông hộ và doanh nghiệp, giúp chuẩn bị đầy đủ và chu đáo để đạt được 100% cấp mã số khi Hải quan Trung Quốc kiểm tra. Điều này nhằm tránh tình trạng bị “oan uổng” do không rõ nguyên nhân hoặc không biết cách giải quyết.

Hiện tại, Việt Nam đã xuất khẩu chính ngạch 12 loại rau quả sang Trung Quốc, bao gồm thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chuối, xoài, mít, chôm chôm, măng cụt, chanh dây, sầu riêng và khoai lang.

Trong số đó, Việt Nam đã ký kết 3 Nghị định thư với Trung Quốc về việc xuất khẩu măng cụt, sầu riêng và chuối. Đồng thời, Việt Nam đang trong quá trình đàm phán để ký Nghị định thư với thanh long, dưa hấu, vải, nhãn, chôm chôm và xoài. Ngoài 9 loại quả nêu trên, Việt Nam cũng đã được phép xuất khẩu mít và chanh leo chính ngạch sang Trung Quốc.

Gần đây, hai bên đã ký kết Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với khoai lang của Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc, mở ra cơ hội mới cho xuất khẩu khoai lang tại thị trường này.

Nguồn: congthuong.vn